Chúng ta ắt hẳn đã quá quen thuộc với hình ảnh những thanh phách học nhạc, đây là dụng cụ không thể thiếu trong các tiết học âm nhạc của các bạn nhỏ tiểu học. Với thiết kế rất đơn giản từ hai thanh gỗ hoặc tre, các bạn đã có được dụng cụ đệm nhạc với âm thanh thật vui tai. Bạn đã biết được những loại thanh phách nào trong các nhạc cụ dân gian? Cách tự làm thanh phách học nhạc thế nào? Hãy cùng theo dõi bài viết để có thêm những thông tin thật thú vị và hữu ích nhé.
Thanh phách học nhạc là gì?
Thanh phách học nhạc là nhạc dụng cụ dùng để gõ, đệm nhạc giúp tạo thêm nhịp điệu và âm thanh sinh động cho câu ca, lời hát. Chất liệu chính được sử dụng làm thanh phách học nhạc đó là gỗ tự nhiên hoặc bằng tre nứa. Thanh phách trong những bài học âm nhạc ở lớp đã giúp tăng thêm sự hấp dẫn của bài hát, giúp các em học sinh có thể rèn luyện khả năng ca hát cũng như năng khiếu cảm thụ âm nhạc của mình.
Ngoài loại thanh phách học nhạc cơ bản đi theo cặp mà chúng ta thường thấy, trong kho tàng các nhạc cụ dân tộc Việt Nam còn có sự xuất hiện của phách tiền, thanh phách gõ sử dụng trong hát ca trù. Tất cả những loại nhạc cụ phách này tuy có cấu tạo và hình dáng không giống nhau, nhưng chúng đều mang đến sự thi vị và trù phú, độc đáo cho nền âm nhạc dân tộc.
Có những loại thanh phách học nhạc nào?
Chúng ta đã từng học nhạc với thanh phách đôi và quá quen thuộc với sự hiện diện cũng như công dụng của loại nhạc cụ này. Tuy nhiên, cũng có loại phách trong số các nhạc cụ dân tộc mà chúng ta chưa biết đến, hãy cùng khám phá ngay nhé.
Thanh phách đôi cơ bản học nhạc
Thanh phách học nhạc hai thanh cơ bản là loại dụng cụ âm nhạc dân tộc phổ biến, được biết đến nhiều nhất vì chúng thường được sử dụng trong hoạt động dạy học ở các trường tiểu học. Loại thanh phách này chủ yếu được chế tác từ nguyên vật liệu tre hoặc gỗ, mang lại âm thanh trong trẻo cho lời ca.
Về hình dạng, thanh phách học nhạc dành cho học sinh được thiết kế rất đơn giản với thanh gỗ dũa hình vòm cong ở mặt trên và phẳng ở mặt dưới. Kích thước của phách được đo chiều dài khoảng chừng 15cm và rộng 2cm, đi thành 1 đôi. Màu sắc của thanh phách học nhạc thường sẽ được sơn màu vàng hoặc màu nâu, nhiều bạn học sinh thích màu sắc sống động có thể chọn màu sơn hồng hoặc sơn xanh.
Đôi thanh phách có trọng lượng rất nhẹ, chỉ khoảng 100g nên khi cầm trên tay và gõ theo nhịp điệu trong thời gian dài cũng không khiến người dùng cảm thấy khó chịu. Tiếng phách rất trong và thanh mảnh, đồng thời kết cấu và cách sử dụng cũng cực kỳ đơn giản nên nó được chọn lựa sử dụng trong chương trình giáo dục âm nhạc ở các trường học.
Nhạc cụ phách tiền
Trong kho tàng các nhạc cụ dân tộc cổ truyền Việt Nam, ngoài thanh phách học nhạc loại hai thanh gỗ cơ bản như đã kể trên, chúng ta còn có loại phách tiền (hoặc sinh tiền). Đây là loại nhạc cụ thuộc chi gõ, đã xuất hiện ở Việt Nam từ rất lâu. Loại phách này có cấu trúc thiết kế gồm 3 thanh gỗ trắc (hoặc cẩm lai).
Trên thanh gỗ thứ nhất sẽ có 2 cây đinh nhỏ xâu 3 đồng tiền xu, đồng thời chúng cũng được giữ cố định lại bằng các núm kim loại để tiền không bị rơi ra. Thanh gỗ thứ hai chỉ có một cây đinh gắn đồng tiền, hai thanh gỗ này được cố định với nhau bằng một đoạn da buộc. Thanh thứ ba có khứa răng cưa, chiều dài ngắn hơn hai thanh còn lại, có điểm khác là không gắn đinh xu tiền.
Tương tự như thanh phách học nhạc, nhạc cụ phách tiền cũng được sử dụng để đệm nhịp điệu cho các lời ca, câu hát. Nhạc cụ này chủ yếu được dùng cho các mục đích tế lễ, đàn đại nhạc hội, nhạc cung đình hay nhạc múa cổ truyền dân tộc. Các tiết tấu tạo ra từ phách tiền có đặc điểm trong trẻo, giòn giã và kèm theo những tiếng rung rất độc đáo, sinh động.
Thanh phách học nhạc trong ca trù
Ngoài hai loại phách được kể trên, chúng ta ắt hẳn còn chưa biết đến sự tồn tại của phách nhạc trong ca trù. Loại phách này có cấu tạo riêng biệt gồm 1 sênh gỗ (hoặc chất liệu tre) và hai phách gỗ để đệm nhịp. Hai phách gỗ được dũa tròn, cầm chắc tay, vừa có công dụng giữ nhịp lại vừa giúp đệm cho lời hát thêm nên thơ, thi vị. Trong ca trù, chúng ta có thể gọi là phách ca trù.
Tuy cũng mang điểm chung là đệm nhịp cho lời ca, câu hát nhưng phách ca trù nói riêng lại có quy định riêng trong việc gõ nhịp, không được thiếu cũng không nên thừa. Điều này giúp tạo ra các khổ hát đặc biệt như: khổ sòng, khổ đơn, khổ rải, khổ lá đầu. Qua đó, ta có thể thấy được sự độc đáo và thú vị của các loại nhạc cụ cổ truyền dân tộc, đặc biệt là các loại phách – thuộc chi gõ.
Thanh phách học nhạc làm từ nguyên vật liệu gì?
Thanh phách học nhạc bằng gỗ
Thanh phách học nhạc chất liệu gỗ thường được làm từ gỗ gõ đỏ, có thiết kế mặt bằng ở dưới và lồi lên ở mặt trên để tạo ra âm thanh vui tai, trong trẻo khi gõ vào nhau. Với chất liệu gỗ, thanh phách học nhạc thường có màu vàng, màu nâu đỏ hoặc màu nâu sậm. Tuy nhiên, để tạo thêm hứng thú cho các em học sinh, người ta thường sẽ sơn các màu sơn đa dạng khác như màu hồng, màu vàng, màu xanh lá,…
Chất liệu gỗ dùng làm thanh phách học nhạc thường được thiết kế với kích thước tiêu chuẩn 15cm chiều dài và 2 – 2,5cm chiều rộng. Thanh phách học nhạc bằng gỗ sẽ được sơn màu và sơn bóng nhiều lớp, giúp sản phẩm được bền đẹp theo thời gian. Bên cạnh đó, thiết kế nhỏ gọn của phách rất vừa với hộp bút của các bạn học sinh, cực kỳ tiện lợi khi mang đi học.
Về giá thành, thanh phách học nhạc làm bằng gỗ có chi phí rất rẻ so với chất lượng bền đẹp của sản phẩm. Các bạn học sinh có thể tìm mua thanh phách học nhạc tại các hiệu sách, cửa hàng văn phòng phẩm,… với giá chỉ từ 10.000 vnđ. Có thể thấy đây là vật dụng học tập dùng trong các tiết học âm nhạc cực kỳ hay ho và hữu ích.
Thanh phách học nhạc bằng tre
Thanh phách học nhạc làm từ chất liệu tre tuy không được phổ biến rộng rãi như thanh phách gỗ nhưng lại có âm thanh khá trong trẻo và trọng lượng nhẹ. Tương tự như thanh phách học nhạc bằng gỗ, loại phách làm từ tre cũng có mặt trên hình vòm nổi lên, mặt dưới sẽ phẳng để giúp khi gõ tạo ra tiếng thanh và vang hơn.
Về kích thước, thanh phách học nhạc bằng tre có chiều dài 15cm, chiều rộng 2cm và bề dày 0,5cm. Thanh phách làm từ chất liệu tre bền đẹp cũng sẽ được sơn thêm 2 lớp sơn màu, giúp tăng thêm tuổi thọ cho phách cũng như giúp đôi phách được bắt mắt hơn khi sử dụng.
Về phần giá cả, loại thanh phách học nhạc làm từ tre cũng có giá rất rẻ, các bạn học sinh có thể tìm mua tại các hiệu sách, các cửa hàng bán đồ dùng học tập, văn phòng phẩm,… Giá của cặp thanh phách bằng tre dao động từ 7.000 vnđ – 10.000 vnđ. Quá rẻ cho một sản phẩm học tập đầy hữu ích và chất lượng tốt.
Cách tự làm thanh phách học nhạc cho bé
Cách tự làm thanh phách học nhạc thế nào? Như đã biết, thanh phách bằng gỗ hoặc bằng tre được tạo ra để gia tăng thêm sự vui nhộn và bắt tai của lời bài hát. Để tự tạo ra thanh phách học nhạc, các bạn có thể tham khảo cách thực hiện dưới đây nhé.
Nguyên vật liệu:
- Ống tre tươi
- Sơn màu theo ý thích
- Dao
- Chổi quét sơn
Cách thực hiện:
- Bước 1: Đầu tiên, các bạn dùng dao chẻ thanh tre ra làm các thanh nhỏ hơn (1 đôi), kích thước thanh tre làm phách nên là 20cm chiều dài và 2cm chiều rộng (có thể nhỉnh lên 3cm).
- Bước 2: Khi đã tiến hành vót thanh tre đều nhau xong, các bạn hãy vót nhẵn bề mặt của phách bằng dao để quy trình phun sơn về sau được dễ dàng hơn.
- Bước 3: Sử dụng chổi quét sơn đã chuẩn bị sẵn để quét sơn màu lên thanh tre vót nhẵn. Các bạn có thể chọn màu sơn phách tùy ý thích của mình như màu hồng, màu xanh, màu vàng,…
- Bước 4: Sau khi đã quét sơn, các bạn hãy để khô rồi tiếp tục quét thêm một nước sơn nữa nhằm giúp tăng tuổi thọ sử dụng của phách.
Qua các bước thực hiện cực kỳ đơn giản làm thanh phách học nhạc, chúng ta đã có được cặp đôi thanh phách cực độc đáo và chất lượng dành riêng cho các em học sinh. Sư góp mặt của món nhạc cụ này đã giúp các bạn học sinh có thêm niềm vui và sự hứng khởi hơn trong các tiết học.
Mua thanh phách học nhạc ở đâu?
Thanh phách học nhạc mua ở đâu? Nếu còn băn khoăn chưa biết nên chọn mua thanh phách học nhạc ở đâu thì các bạn học sinh hãy đến ngay các cửa hàng bán nhạc cụ, tiệm sách, cửa hàng văn phòng phẩm để chọn mua được đôi phách có chất lượng tốt, phục vụ cho việc học tập.
Bên cạnh đó, các loại thanh phách học nhạc bằng gỗ hoặc bằng tre sơn màu sắc bắt mắt cũng có thể dễ dàng đặt mua trên các sàn thương mại điện tử uy tín như: shopee, lazada, tiki. Tại đây, các mẹ cũng có thể mua: tranh ghép hình, đồ chơi Montessori,… cho bé để bé phát triển tối đa khả năng tư duy, sáng tạo của mình.
Kết luận
Bài viết đã tổng hợp và chia sẻ đến bạn đọc những thông tin khác nhau về các loại thanh phách học nhạc, chất liệu làm thanh phách cũng như cách tự làm phách thế nào. Hy vọng qua bài viết này, các bạn sẽ có thể tự mày mò và làm cho con em mình một đôi thanh phách cực bắt mắt và hữu dụng nhé.