Bệnh trầm cảm gây ra những hệ lụy vô cùng lớn, cách điều trị bệnh cũng khá đặc biệt và phức tạp. Hiện tại, các phương pháp điều trị bệnh này cũng đa dạng, có thể trị liệu tâm lý hoặc kết hợp với thuốc. Có rất nhiều nhóm thuốc với cách thức hoạt động khác nhau tuy nhiên, hiện tại các loại thuốc thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng được đánh giá rất cao về hiệu quả và cực kỳ phổ biến. Trong bài viết dưới đây Hapigo sẽ tổng hợp những thông tin chi tiết nhất liên quan đến bài viết này, các bạn có thể tham khảo thêm nhé.
Có nên sử dụng thuốc chống trầm cảm 3 vòng không?
Nằm trong danh sách những loại thuốc điều trị bệnh trầm cảm tốt nhất, nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng hay còn được gọi với tên gọi khác là thuốc chống trầm cảm tuần hoàn, được nghiên cứu và ra đời từ năm 1950. Đây là loại thuốc có tuổi đời lâu nhất, tuy nhiên hiệu quả vẫn tiếp tục được khẳng định cho đến tận ngày nay. Tên khoa học của loại thuốc này là Tricyclic Antidepressant – TCA, hiện tại vẫn có rất nhiều bệnh nhân được chỉ định sử dụng nhóm thuốc này.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bệnh trầm cảm đó chính là sự thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh dopamine, serotonin, noradrenalin, phenyletylamin. Khi đó, các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng sẽ có tác dụng ức chế khả năng thu hồi serotonin và noradrenalin, giúp điều chỉnh tâm trạng và hạn chế những cảm xúc tiêu cực.
Các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng hiện nay đều đã được kiểm chứng và cấp phép bởi Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, điển hình như: amoxapine, amitriptyline, desipramine, doxepin, imipramine, nortriptyline, protriptyline, trimipramine,…
Trên thực tế, các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng thường được sử dụng cho những bệnh nhân không đáp ứng với các loại thuốc khác. Tuy nhiên, nhược điểm của loại thuốc này đó chính là tình trạng khó dung nạp, dễ xảy ra các tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, những loại thuốc chống trầm cảm ba vòng này hầu như không được chỉ định sử dụng ngay từ ban đầu của phác đồ điều trị.
Các bạn có thể tham khảo một số loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng được các bác sĩ kê đơn và chỉ định cho bệnh nhân sử dụng phổ biến nhất dưới đây nhé.
Một số loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng hay gặp
Nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng hiện nay được điều chế với rất nhiều loại khác nhau, hầu hết đều được đánh giá cao về khả năng điều trị bệnh. Dưới đây là những loại được sử dụng phổ biến nhất hiện nay, các bạn có thể tham khảo để có thêm thông tin hữu ích nhé.
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng Amitriptylin
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng Amitriptylin là loại được đánh giá cao về khả năng an thần, làm dịu thần kinh, xoa dịu những căng thẳng, lo lắng của người bệnh. Thuốc phù hợp với những người bệnh trầm cảm có các dấu hiệu của bệnh như lo âu, dễ kích động.
Ngoài tác dụng an thần thì thuốc Amitriptylin còn có hiệu quả bệnh nhân trầm cảm bị mất ngủ nghiêm trọng. Đối với những trường hợp bệnh nhân sử dụng thuốc chống trầm cảm nhẹ không có hiệu quả thì đây chính là một lựa chọn thay thế phù hợp nhất.
Tuy nhiên, không phải bệnh nhân mắc chứng trầm cảm nào cũng có thể sử dụng loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng này, vẫn sẽ có những đối tượng được chống chỉ định sử dụng như:
- Bệnh nhân có tiền sử mắc các bệnh liên quan đến tim mạch, người lớn tuổi, bệnh nhân nam mắc chứng phì đại tuyến tiền liệt.
- Những bệnh nhân có ý định, hành vi tự sát, có nguy cơ tích trữ thuốc để tự tử.
Theo chỉ định, thuốc chống trầm cảm 3 vòng Amitriptylin có liều lượng từ 75 – 200mg/ngày, do đó, liều dùng được khuyến cáo là 100mg/ngày, chia thành 2 lần uống. Hiện tại thuốc Amitriptylin được điều chế dưới dạng viên nén có hàm lượng 25mg/viên, do đó mỗi lần uống thuốc sẽ sử dụng 2 viên.
Thuốc Amitriptylin có khả năng gây ra những tác dụng phụ khá nghiêm trọng, do đó, trong giai đoạn đầu điều trị các bạn nên dành ra khoảng thời gian cuối tuần để không ảnh hưởng đến công việc.
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng Clomipramine
Thuốc chống trầm cảm Clomipramine có cơ chế hoạt động ức chế serotonin, có tác dụng điều trị các triệu chứng của bệnh trầm cảm, đặc biệt là chứng rối loạn ám ảnh. Hiệu quả của thuốc được đánh giá là nhanh chóng và tốt hơn so với các loại thuốc chống trầm cảm cùng nhóm và cả nhóm SSRI.
Tuy nhiên, loại thuốc này cũng gây ra những tác dụng phụ không mong muốn, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của hệ tiêu hóa như gan, ruột, gây ra tình trạng buồn nôn, đầy bụng, khó tiêu,… Các triệu chứng này sẽ tự biến mất sau khoảng 1 – 2 tuần đầu sử dụng thuốc, khi đó cơ thể đã làm quen với các hoạt chất này. Bên cạnh đó, loại thuốc này cũng có thể gây ra tình trạng suy giảm ham muốn tình dục, rối loạn chức năng của cơ quan sinh dục.
Khi mới bắt đầu sử dụng bệnh nhân thường được chỉ định sử dụng với liều lượng thấp, khi cơ thể thích nghi với thuốc mới bắt đầu tăng liều lượng. Thường thì khi mới bắt đầu, liều lượng phù hợp là 25mg/ngày, sau đó có thể tăng dần lên 50 – 150mg/ngày. Thuốc chống trầm cảm 3 vòng Amitriptylin có thời gian bán hủy dài nên mỗi ngày chỉ cần sử dụng 1 lần.
Hiện tại loại thuốc chống trầm cảm này được điều chế dưới dạng viên nén với hàm lượng 25mg và 75mg, do đó, tùy theo từng mức độ mà người bệnh sẽ được chỉ định sử dụng loại phù hợp.
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng Tianeptine
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng Tianeptine cũng có tác dụng chống trầm cảm dựa trên hoạt động ức chế serotonin. Đây là loại thuốc có khả năng dung nạp tốt, hạn chế tối đa các tác dụng phụ, do đó được sử dụng cho rất nhiều đối tượng, bao gồm cả người già và những người có bệnh nền khác.
Thuốc chống trầm cảm Tianeptine ít có ảnh hưởng đến ham muốn tình dục của người bệnh. Trong trường hợp bệnh nhân muốn hạn chế những tác dụng phụ liên quan đến tình dục thì đây là loại thuốc có thể đáp ứng tốt nhất.
Tuy nhiên, thời gian tự hủy của thuốc Tianeptine quá ngắn, chỉ khoảng 2 giờ nên mỗi ngày bệnh nhân sẽ phải uống ít nhất 3 lần. Với tần suất 3 lần/ngày có thể gây bất tiện cho người bệnh, nhất là những người không thể tuân thủ tốt thời gian dùng thuốc, vi fthees ảnh hưởng rất nhiều tới hiệu quả của đợt trị liệu.
Tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm 3 vòng
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng tác dụng dựa trên hoạt động ức chế norepinephrine và serotonin, bên cạnh đó nó cũng ức chế rất nhiều chất hóa học trung gian khác nên rất dễ gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Dưới đây là một số tác dụng phụ thường gặp, các bạn nên lưu ý nhé:
- Thuốc gây khô miệng, táo bón, rối loạn thị giác, rối loạn nhận thức
- Gây hạ huyết áp, chóng mặt, buồn nôn, khó chịu cho người bệnh
- Nguy cơ nhiễm độc cơ tim
- Dị ứng trên da gây sưng phù
- Có khả năng an thần, gây buồn ngủ, hạn chế khả năng nhận thức, gia tăng chứng hưng cảm, dễ co giật đối với bệnh nhân động kinh
- Tăng cân không kiểm soát
- Suy giảm ham muốn tình dục, ảnh hưởng đến các chức năng bộ phận sinh dục nam
Chỉ định, chống chỉ định và hướng dẫn bảo quản
Các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng được các chuyên gia chỉ định sử dụng cho những bệnh nhân bị bệnh trầm cảm, nhất là trầm cảm nội sinh. Một số trường hợp thuốc này cũng được sử dụng để điều trị chứng đái dầm ban đêm ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nhóm thuốc này không phát huy tác dụng tốt đối với những bệnh nhân bị trầm cảm phản ứng.
Bên cạnh đó, thuốc chống trầm cảm 3 vòng được chống chỉ định cho các đối tượng bao gồm:
- Trẻ nhỏ dưới 12 tuổi
- Phụ nữ đang mang thai và đang cho con bú
- Những người quá mẫn với các thành phần của thuốc
- Bệnh nhân có tiền sử bệnh tim hoặc đang trong giai đoạn hồi phục sau khi bị nhồi máu cơ tim
- Bệnh nhân đang sử dụng thuốc IMAO hoặc trong vòng 14 ngày sau khi ngừng sử dụng IMAO
Để các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng luôn có chất lượng và đem lại hiệu quả tốt nhất các bạn nên bảo quản thuốc thận trọng. Tốt nhất nên bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng, nơi khô ráo, không tiếp xúc với ánh sáng trực tiếp. Tuyệt đối không cất giữ thuốc trong tủ lạnh hoặc ngăn đá.
Ngoài ra, cần để thuốc tại vị trí an toàn, tránh xa tầm với của trẻ em. Một số loại thuốc sẽ có cách bảo quản khác biệt, do đó các bạn nên căn cứ vào tình hình mà có biện pháp bảo quản phù hợp nhất. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc nào.
Một số lưu ý khi sử dụng thuốc chống trầm cảm 3 vòng
Như đã đề cập ở trên, các loại thuốc thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng có thể gây ra rất nhiều tác dụng phụ, do đó, trong quá trình sử dụng thuốc các bạn cần lưu ý những vấn đề sau:
Sử dụng thuốc trong khi mang thai
Trong trường hợp bạn đang mang thai và vẫn muốn sử dụng thuốc chống trầm cảm 3 vòng, hay liên hệ với bác sĩ và trò chuyện thật cặn kẽ về những lợi ích, rủi ro có thể xảy ra khi uống thuốc. Thực tế, có rất nhiều loại thuốc chống trầm cảm có khả năng gây ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Ngoài ra, phụ nữ đang cho con bú nếu sử dụng thuốc cũng sẽ có tác động xấu đến trẻ. Chính vì vậy, trước khi quyết định sử dụng thuốc chống trầm cảm, hãy thực hiện tham vấn y khoa thật kỹ lưỡng.
Trong trường hợp được phép sử dụng thuốc, mẹ bầu cần tuân thủ đúng liều lượng, không tự ý ngưng thuốc đột ngột để tránh gây ảnh hưởng tới sức khỏe của cả mẹ và bé.
Tương tác thuốc có thể xảy ra
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng vẫn có nguy cơ tương tác với các chất khác, dẫn đến những phản ứng không mong muốn. Do đó, trước khi sử dụng các loại thuốc trầm cảm, hãy thông bán đến bác sĩ điều trị tất cả cả loại thuốc bạn đang sử dụng. Điều này có thể tránh được những phản ứng nguy hiểm của thuốc chống trầm cảm khi kết hợp với các loại thuốc khác.
Hội chứng Serotonin
Là tình trạng serotonin trong cơ thể bị tích tụ với lượng lớn, gây ra các vấn đề như lú lẫn, lo âu, đổ mồ hôi, kích động, tim đập nhanh,… Đây là tình trạng khá hiếm gặp, do đó, khi có bất kỳ biểu hiện nào các bạn đều phải thông báo tới bác sĩ điều trị.
Nguy cơ tự sát
Hiện nay thuốc chống trầm cảm 3 vòng vẫn được đánh giá là nhóm thuốc an toàn, tuy nhiên khi sử dụng các loại thuốc này các chuyên gia cũng có cảnh bảo về các tác dụng phụ nguy hiểm. Hiện tại, cảnh báo nguy hiểm nhất đó chính là khả năng gia tăng suy nghĩ và hành vi tự sát. Ngoài ra, người bệnh sau khi dùng loại thuốc này cũng có nguy cơ mất kiểm soát về hành vi, tuy nhiên, tình trạng này chỉ xuất hiện trong vài tuần đầu bắt đầu sử dụng thuốc hoặc sau khi thay đổi liều lượng.
Quá liều và ngộ độc
Thông thường, hiện tượng ngộ độc thuốc chống trầm cảm 3 vòng chỉ xuất hiện khi người bệnh sử dụng quá liều. Nhóm thuốc này rất dễ gây ngộ độc bởi các chất không được hấp thụ nhanh và hoàn toàn thông qua đường tiêu hóa, do đó rất dễ xâm nhập vào các cơ quan khác trong cơ thể.
Với độc tính mạnh mẽ, nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tim mạch, hệ thần kinh ngay trong giờ đầu tiên sử dụng, chính vì vậy cần hết sức thận trọng. Sau khoảng vài giờ các triệu chứng ngộ độc mới biểu hiện ra bên ngoài, do đó, nếu nghi ngờ bản thân dùng thuốc quá liều để tránh rơi vào tình trạng nguy hiểm, thậm chí tử vong.
Bên cạnh những lưu ý ở trên, trong quá trình sử dụng thuốc các bạn cũng nên thận trọng và lưu ý thêm một số vấn đề dưới đây:
- Thuốc chống trầm cảm 3 vòng gây buồn ngủ, do đó không nên uống trước khi lái xe.
- Người cao tuổi không sử dụng thuốc trên 100mg.
- Tuân thủ mọi hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để sử dụng thuốc an toàn nhất.
Lời kết
Thuốc chống trầm cảm có các tác dụng khá đặc biệt, do đó quá trình sử dụng thuốc các bạn nên hết sức thận trọng. Với những thông tin về nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng ở trên được Hapigo giới thiệu ở trên, hy vọng các bạn sẽ có thêm những thông tin hữu ích, hỗ trợ quá trình điều trị bệnh tốt nhất.