Bệnh trầm cảm hiện nay đã trở thành căn bệnh của xã hội, là nguyên nhan gây ra rất nhiều vụ tự sát. Tuy nhiên, căn bệnh này các bạn hoàn toàn có thể phát hiện sớm và có hướng điều trị phù hợp, điều này có thể hạn chế tối đa những vụ việc đau lòng. Để phát hiện sớm được bệnh các bạn cần biết những dấu hiệu của bệnh trầm cảm. Trong bài viết dưới đây Hapigo sẽ đề cập tới các dấu hiệu phổ biến nhất và đưa ra các thông tin hữu ích liên quan đến bệnh lý này, các bạn có thể tham khảo thêm nhé.
Trầm cảm là bệnh gì? Có nguy hiểm không?
Bệnh trầm cảm là một bệnh lý thần kinh khá phổ biến trong xã hội. Theo thống kê của tổ chức WHO, tỷ lệ mắc bệnh trầm cảm hoặc từng bị một giai đoạn trầm cảm là rất lớn. Hệ lụy của căn bệnh này đó chính là con số 850.000 người chết vì bệnh. Bệnh trầm cảm không phân biệt độ tuổi hay giới tính, tuy nhiên theo nghiên cứu tỉ lệ mắc bệnh của phụ nữ sẽ cao hơn nam giới.
Bệnh trầm cảm có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào, đa phần những người này đều trải qua những biến cố của cuộc đời như phá sản, thất nghiệp, nợ nần, đổ vỡ trong các mối quan hệ,… Tuy nhiên, cũng có những chứng trầm cảm không xuất phát từ những biến cố, điều này hoàn toàn có thể xảy ra khi hoàn cảnh sống bị thay đổi như thăng chức, thay đổi môi trường sống, thay đổi công việc, kết hôn,…
Nhìn chung, tất cả những thay đổi này đều tác động đến tinh thần, đời sống của họ, khiến họ gặp phải những thách thức nhất định. Bệnh trầm cảm không chỉ ảnh hưởng xấu đến đời sống tinh thần mà còn gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, tới các mối quan hệ trong gia đình và xã hội.
Chúng ta đã nghe rất nhiều đến bệnh trầm cảm, những người thực sự hiểu sẽ tỏ ra thận trọng và nghĩ cách điều trị, tuy nhiên cũng có những người thờ ơ, không coi đây là bệnh nguy hiểm. Chính những suy nghĩ chủ quan như vậy đã vô tình gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Thực tế các nghiên cứu cho thấy, tỉ lê tử vong do bệnh trầm cảm rất cao, người bệnh khi bước vào giai đoạn nặng sẽ dễ có suy nghĩ và hành động tự sát. Đôi lúc, chính những người bệnh cũng không nhận ra họ đang gặp vấn đề về tâm lý.
Thực tế, bệnh trầm cảm có ảnh hưởng rất nhiều tới các khía cạnh cuộc sống của người bệnh:
Ảnh hưởng tới tinh thần và cuộc sống
- Người bị trầm cảm sẽ dễ mất tập trung, giảm hiệu quả học tập, làm việc
- Các mối quan hệ xã hội cũng bị ảnh hưởng bởi người bệnh khó kiểm soát cảm xúc, không cởi mở, tự giới hạn các mối quan hệ.
- Đôi lúc học có thể tự làm đau bản thân, có ý định tự tử. Đây là hệ quả sau quá trình tự phủ nhận bản thân, cảm thấy học không có giá trị.
Ảnh hưởng tới sức khỏe và thể chất
- Người mắc bệnh trầm cảm bị ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe, nhất là chất lượng giấc ngủ. Việc thiếu ngủ thường xuyên sẽ khiến người bệnh mệt mỏi.
- Khi bị trầm cảm, các yếu tố tinh thần, sức khỏe cũng bị ảnh hưởng đáng kể, do đó ham muốn tình dục của họ cũng mất đi.
- Người bị trầm cảm trong thời gian dài sẽ dẫn tới tình trạng sức khỏe suy giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan trong cơ thể như tim, dạ dày, huyết áp,…
Những dấu hiệu của bệnh trầm cảm bạn cần biết
Để có thể can thiệp kịp thời bệnh lý này, điều đầu tiên các bạn cần làm là phát hiện ra các dấu hiệu của bệnh trầm cảm. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp bệnh có thể điều trị sớm hơn, hạn chế những hậu quả bệnh có thể gây ra với sức khỏe, thậm chí là tính mạng. Dưới đây là tổng hợp những dấu hiệu của bệnh trầm cảm, các bạn có thể tham khảo để có thể phát hiện bệnh sớm nhất:
Suy nhược cơ thể
Tình trạng suy giảm tinh thần khiến người bện rơi vào trạng thái tiêu cực, liên tục trải qua những cảm xúc như đau khổ, chán nản, vô vọng, khóc lóc,… Những hành vi này khiến người bệnh nhạy cảm hơn, luôn trong trạng thái cảm thấy thiếu sự quan tâm, bị bỏ rơi. Nếu duy trì những cảm xúc này trong thời gian dài sẽ dẫn đến tình trạng cơ thể mệt mỏi, suy nhược kéo dài. Suy nhược cơ thể là dấu hiệu của bệnh trầm cảm phổ biến, có thể xuất hiệu ở bất kỳ đối tượng nào.
Luôn trong tình trạng hoảng hốt
Thực tế những người có các dấu hiệu của bệnh trầm cảm là hoảng hốt đều không thể điều khiển được cảm xúc của bản thân, họ luôn cảm thấy hốt hoảng với tất cả những vấn đề xảy ra xung quanh. Nếu gặp phải triệu chứng này, người bệnh rất khó lấy lại bình tĩnh, chính vì vậy, cách tốt nhất là không gây ra những tình huống kích thích lớn đối với tinh thần của họ.
Luôn cảm thấy căng thẳng
Một trong những dấu hiệu của bệnh trầm cảm thường thấy nhất hiện nay đó chính là tình trạng căng thẳng diễn ra thường xuyên. Cách tốt nhất để giải quyết vấn đề này đó chính là sử dụng thuốc an thần, ngoài ra các một số loại thuốc khác cũng có thể có hiệu quả, tuy nhiên cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Hiện nay, thuốc chống trầm cảm 3 vòng được các chuyên gia bác sĩ đánh giá cao về hiệu quả sử dụng, tuy nhiên không khuyến khích sử dụng đối với trường hợp nhẹ.
Một trong những đối tượng mắc bệnh trầm cảm dễ bị căng thẳng nhất đó chính là phụ nữ sau sinh. Thường thì những dấu hiệu bệnh trầm cảm sau sinh của phụ nữ được biểu hiện không quá rõ ràng, do đó, khi phát hiện ra bệnh đã trở nên khá nặng.
Cảm giác bị ám ảnh
Khi nhắc đến trầm cảm, các dấu hiệu của bệnh trầm cảm thường gặp nhất đó chính là nỗi ám ảnh về một số việc, hành động cụ thể nào đó, gây ra nỗi sợ hãi hoặc cú sốc tâm lý. Trong nhiều trường hợp, nỗi ám ảnh quá lớn khiến người bệnh luôn cảm thấy tội lỗi, chính vì vậy sẽ cần đến sự giúp đỡ của bác sĩ để cải thiện tình trạng này.
Thường thì những người trải qua cú sốc, biến cố lớn trong cuộc sống sẽ dễ gặp phải tình trạng ám ảnh này, biểu hiện rõ ràng nhất là họ luôn né tránh những hình ảnh, sự việc có liên quan đến sự việc đã diễn ra.
Rối loạn giấc ngủ
Rất nhiều người mắc bệnh trầm cảm gặp phải các triệu chứng như rối loạn giấc ngủ, khó đi vào giấc ngủ, thức giấc giữa đêm và khó ngủ lại. Trong nhiều trường hợp những người này còn thường xuyên gặp ác mộng, khiến họ giật mình tỉnh giấc và khó ngủ lại. Khi gặp phải dấu hiệu của bệnh trầm cảm này, nếu không thể khắc phục sẽ khiến sức khỏe, tâm trạng của họ bị ảnh hưởng đáng kể.
Mất tập trung
Đây là một trong các dấu hiệu của bệnh trầm cảm phổ biến và dễ gặp phải nhất, do đó các bạn không nên bỏ qua vấn đề này. Không chỉ mất tập trung, những người bị trầm cảm còn bị suy giảm trí nhớ, không thể sắp xếp các thông tin một cách logic.
Đối tượng trẻ nhỏ chính là một ví dụ điển hình nhất cho các biểu hiện không tập trung. Dấu hiệu bệnh trầm cảm ở trẻ nhỏ dễ nhận thấy nhất là sự lơ đãng, không tập trung vào việc học, thường xuyên ngẩn người. Bố mẹ nên theo dõi con sát sao để tránh những dâu hiệu nặng hơn có thể xảy ra.
Gặp vấn đề trong chuyện tình dục
Những người mắc bệnh trầm cảm không chỉ ảnh hưởng tới tâm lý, sức khỏe mà còn bị ảnh hưởng tới đời sống tình dục. Đa phần những bệnh nhân này sẽ cảm thấy không hứng thú, không có cảm giác với chuyện chăn gối, điều này gây ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình.
Các triệu chứng bất thường trên hệ tiêu hóa
Không chỉ tác động đến hệ thần kinh, bệnh trầm cảm còn ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ra các triệu chứng thường gặp như đau bụng, táo bón, tiêu chảy, khó tiêu, chán ăn, ăn không kiểm soát,… Đây là một trong số các dấu hiệu của bệnh trầm cảm, các bạn có thể giải quyết bằng cách sử dụng các chủng probiotics.
Không kiểm soát được cảm xúc, dễ cáu gắt
Đa phần những người bị trầm cảm đều có xu hướng dễ nóng giận, bạo lực, đôi khi những biểu hiện này bộc phát, không rõ nguyên nhân. Điều này khiến các mối quan hệ xã hội của họ bị ảnh hưởng rất nhiều, nhất là với những người xung quanh như người thân, gia đình.
Đây là một trong những dấu hiệu của bệnh trầm cảm ở tuổi dậy thì rất phổ biến. Thường thì những bạn trẻ mắc bệnh này rất dễ cáu gắt với gia đình, luôn cảm thấy không thể hòa hợp với người thân của mình. Chính vì vậy, những đối tượng này cần được gia đình, bố mẹ đặc biệt quan tâm, chăm sóc.
Tự ti tuyệt vọng với bản thân
Đối với những bệnh nhân bị trầm cảm, nội tâm họ luôn cảm thấy tự ti, tự phê bình bản thân, điều này có thể nghiêm trọng đến mức hủy hoại tâm trạng người bệnh. Quá trình đấu tranh tư tưởng, tự hạ thấp bản thân diễn ra qua slaau sẽ dẫn đến việc bệnh ngày càng nặng hơn. Với những người chìm đắm trong suy nghĩ tự trách quá lâu sẽ cảm thấy tuyệt vọng, không còn muốn điều trị bệnh nữa, đỉnh điểm có thể dẫn tới những hành vi làm hại bản thân, tự sát.
Xuất hiện các cơn đau
Các dấu hiệu của bệnh trầm cảm không chỉ biểu hiện thông qua tâm lý, không ít những bệnh nhân phản ánh về tình trạng đau nhức xương khớp, rối loạn tiêu hóa. Những người trầm cảm thường tự nghĩ ra các cơn đau, khuếch đại chúng, do đó không có bất kỳ loại thuốc giảm đau nào có thể giải quyết được vấn đề này. Chỉ khi xử lý đúng nguyên nhân gây trầm cảm thì những cơn đau này mới mất đi.
Có suy nghĩ hoặc thực hiện hành vi tự sát
Với những người bị trầm cảm, các dấu hiệu của bệnh trầm cảm có thể xuất hiện lần lượt hoặc cùng lúc nhiều dấu hiệu. Tuy nhiên, suy nghĩ hoặc hành vi là đỉnh điểm của căn bệnh này. Có rất nhiều dấu hiệu nghi ngờ một người trầm cảm muốn tự sát như: chuẩn bị thuốc ngủ, dây thừng, xăng, nhìn vô định từ một vị trí cao, tự gây tổn thương cho mình như cắt vào da thịt,…
Ngoài các dấu hiệu của bệnh trầm cảm được liệt kê ở trên còn có rất nhiều các triệu chứng khác như: tâm trạng không vui kéo dài, thay đổi khẩu vị, chán ăn hoặc ăn rất nhiều, tăng/giảm cân đột ngột, thường tự trách bản thân, thiếu sinh lực, suy nghĩ nhiều, thường nghĩ đến cái chết,… Các bạn nên thận trọng quan sát khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, điều này sẽ giúp bạn sớm phát hiện tình trạng bệnh và có cách điều trị phù hợp nhất.
Những đối tượng dễ mắc bệnh trầm cảm nhất
Bất kỳ ai cũng có thể xuất hiệu các dấu hiệu của bệnh trầm cảm, tuy nhiên, theo thông kê những đối tượng từ 18 – 45 tuổi, tuổi trung niên và tuổi già sẽ dễ gặp phải bệnh lý này nhất. Điều này phản ánh đúng thực tế, những đối tượng này sẽ dễ gặp phải những vấn đề từ xã hội hoặc sự thay đổi đột ngột trong cuộc sống, chẳng hạn như kết hôn, sinh con, thay đổi công việc, về hưu,… Những người này thuộc các nhóm đối tượng khác nhau, tuy nhiên sẽ có những người thuộc nhóm dễ mắc bệnh trầm cảm nhất như:
- Nhóm người bị sang chấn tâm lý: Là những người phải trải qua những biến cố lớn trong cuộc sống, sự thay đổi đột ngột tác động đến tâm lý như phá sản, mất hết của cải, nợ nần, mất đi người thân, hôn nhân tan vỡ, áp lực công việc, nuôi dạy con cái,…
- Nhóm phụ nữ vừa sinh con: Thực tế sau khi sinh con tâm lý của nhóm phụ nữ này rất nhạy cảm, lý do là sự thay đổi về hormone, sự thay đổi vai trò trong gia đình, thay đổi lối sống, kết hợp với những bất ổn trong cuộc sống khiến nguy cơ mắc bệnh trầm cảm trở nên cao hơn.
- Nhóm học sinh, sinh viên: Đây là những đối tượng gặp phải áp lực rất lớn trong quá trình học tập, thi cử dồn dập, những thúc ép từ phía gia đình, nhà trường, sự đánh giá về kết quả học tập.
- Nhóm người bị tổn thương cơ thể: Một số trường hợp gặp phải những tai nạn, chấn thương não hoặc mắc các bệnh hiểm nghèo như ung thư, bệnh truyền nhiễm đều là những người dễ bị tác động tâm lý, lâu dần sẽ dẫn đến các dấu hiệu của bệnh trầm cảm.
- Nhóm đối tượng sử dụng nhiều chất kích thích, rượu bia: Nếu lạm dụng các chất này trong thời gian dài cũng sẽ ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
- Nhóm đối tượng thiếu nguồn lực trong cuộc sống: Là những người thiếu đi các mối quan hệ trong xã hội, bị giới hạn giao tiếp, không biết cách ứng phó với stress, không biết cách giải quyết những khó khăn, thiếu kinh tế, công việc.
- Ngoài ra, có rất nhiều trường hợp mắc bệnh trầm cảm mà không rõ nguyên nhân, chính vì thế bất kỳ đối tượng nào cũng nên thận trọng, phát hiện sớm để có biện pháp điều trị tốt nhất.
Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm
Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến bệnh trầm cảm, vì thế các dấu hiệu của bệnh trầm cảm cũng sẽ được biểu hiện ra bên ngoài theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là những nhóm nguyên nhân phổ biến nhất:
Sang chấn tâm lý
Sang chấn tâm lý được xem là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra căn bệnh trầm cảm nguy hiểm cùng với hàng loạt các rối loạn tâm thần khác. Tình trạng sang chấn tâm lý hay còn được gọi là stress, thường xuất hiện dựa trên các yếu tố như:
- Gặp mâu thuẫn với những mối quan hệ xung quanh như gia đình, bạn bè, công việc
- Khi nhận được thông tin mắc các căn bệnh nặng, khó chữa như ung thư, HIV-AIDS
- Phụ nữ sau sinh con gặp những trở ngại, áp lực
Theo nghiên cứu, sang chấn tâm lý không phải nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh trầm cảm. Đây chỉ là những phản ứng bình thường khi con người phải trải qua những biến cố về mặt tâm lý như mất đi người thân, áp lực công việc cao, gặp thiên tai, mâu thuẫn gia đình, vợ chồng,… Nếu xem xét kỹ lưỡng, sang chấn tâm lý chỉ là một yếu tố góp phần làm bùng phát bệnh trầm cảm, thực chất bệnh nhân đã tồn tại những rối loạn tiềm ẩn trước đó hoặc do tình trạng stress đã xảy ra trong thời gian dài.
Sử dụng chất tác động kích thích, chất gây nghiện
Một trong những nguyên nhân cao, dễ gây ra bệnh trầm cảm đó chính là sử dụng các chất kích thích, chất gây nghiện như rượu bia, thuốc lá, chất cấm như heroin, thuốc lắc,… Đây là những hoạt chất có khả năng tác động đến hệ thần kinh cực kỳ mạnh, đem đến cho người dùng cảm giác hưng phấn, kích thích.
Việc lạm dụng các chất kích thích này trong thời gian dài sẽ dẫn đến tình trạng trầm cảm,, biểu hiện ra bên ngoài với các triệu chứng như uể oải, mệt mỏi, buồn bã, chán nản. Để giải quyết tình trạng này, rất nhiều người lựa chọn tiếp tục sử dụng các chất kích thích trên. Tuy nhiên, khi vòng lặp này thực hiện quá nhiều lần sẽ dẫn tới tâm lý chán nản, buồn rầu, tích tụ lâu ngày sẽ sinh ra các rối loạn trầm cảm.
Do bệnh thực thể ở não
Các bệnh thực thể cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra các dấu hiệu của bệnh trầm cảm. Các bệnh thực thể này có thể là u não, tổn thương, não, viêm não,… có thể xảy ra khi có va chạm mạnh hoặc do các nguyên nhân khác. Tổn thương đến não là cách nhanh nhất khiến ngưỡng chịu đựng stress của con người bị suy giảm. Chính vì vậy, với tiền đề của bệnh thực thể não, chỉ những tác động nhỏ cũng có thể dẫn đến bệnh trầm cảm hoặc các rối loạn tâm thần khác.
Đối với bệnh trầm cảm do bệnh thực thể não gây ra, nếu xác định đúng nguyên nhân người bệnh có thể được điều trị triệt để, giảm thiểu những ảnh hưởng xấu đến cuộc sống, gia đình và xã hội.
Nguyên nhân nội sinh
Bên cạnh những nguyên nhân phổ biến được liệt kê ở trên, bệnh trầm cảm cũng có thể xuất phát từ nguyên nhân nội sinh. Nguyên nhân nội sinh thực chất là các rối loạn hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ như noradrenaline, serotonin,…
So với những nguyên nhân khác, bệnh trầm cảm do nguyên nhân nội sinh sẽ dễ tiến triển nặng hơn, dẫn tới tình trạng bệnh nhân bị hoang tưởng, có suy nghĩ và hành vi tự sát. Hơn nữa, những bệnh nhân trầm cảm do nguyên nhân nội sinh cũng khó điều trị dứt điểm hơn, có nguy cơ tái phát rất cao.
Chẩn đoán bệnh trầm cảm bằng cách nào?
Khi có các dấu hiệu của bệnh trầm cảm, các bạn cần tiến hành khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm để đánh giá mức độ bệnh, từ đó mới có thể đưa ra liệu pháp điều trị tốt nhất.
Chẩn đoán lâm sàng: Chẩn đoán lâm sàng được thực hiện theo tiêu chuẩn của ICD-10 hoặc theo tiêu chuẩn của DSM V.
Xét nghiệm cận lâm sàng: Phương pháp xét nghiệm cận lâm sàng tức là việc đo nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh để xác định được nguyên nhan gây ra bệnh và loại trừ được các khả năng khác. Hiện tại, một số xét nghiệm quan trọng được chỉ định cho người có các dấu hiệu của bệnh trầm cảm bao gồm:
- Trắc nghiệm tâm lý
- Trò chuyện lâm sàng
Chẩn đoán phân biệt: Để không nhầm lẫn bệnh trầm cảm với các bệnh lý khác, ngoài việc dựa vào các dấu hiệu của bệnh trầm cảm thì các bạn cần phải thực hiện chẩn đoán phân biệt. Việc phân biệt bệnh trầm cảm với các bệnh lý tâm thần khác cần được thực hiện bởi các bác sĩ có chuyên môn cao.
Lời kết
Trên đây là những thông tin liên quan đến các dấu hiệu của bệnh trầm cảm, nếu các bạn quan tâm đến chủ đề này có thể tham khảo để có thêm kiến thức nhé. Bệnh trầm cảm mặc dù âm thầm, tuy nhiên lại có khả năng gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với người bệnh và xã hội, do đó, các bạn cần hết sức lưu ý, quan tâm đến các biểu hiện để kịp thời có biện pháp điều trị.