Sữa thanh trùng là gì là câu hỏi được nhiều người thắc mắc. Đặc biệt là khi đi mua sữa tại các siêu thị, dễ dàng nhận thấy hầu hết đều được thanh trùng và được bán với mức giá khá cao. Vậy sữa thanh trùng là gì mà lại đắt hơn những loại sữa tiệt trùng khác? Chúng có gì đặc biệt hay không? Cách thanh trùng sữa tại nhà là gì? Hãy cùng Hapigo tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Sữa thanh trùng là gì?
Sữa thanh trùng là gì? Hiểu một cách đơn giản, sữa thanh trùng là sữa trải qua quá trình loại bỏ phần lớn các vi khuẩn có hại đồng thời giữ lại các vi khuẩn có lợi. Sản phẩm được thanh trùng được đun nóng đến nhiệt độ nhất định (dưới điểm sôi) và sau đó được làm lạnh đột ngột.
Vậy cách nhận biết sữa thanh trùng là gì? Rất đơn giản: Đọc bao bì. Phần lớn các sản phẩm đặc biệt là sữa nếu đã được thanh trùng thì trên nhãn sẽ ghi rằng sản phẩm đã được thanh trùng. Nhưng nếu bạn mua sữa trực tiếp từ các trang trại, rất có thể đó là sữa thô.
Tại sao sữa phải thanh trùng?
Thực tế, chúng ta đã tiêu thụ các sản phẩm từ sữa trong nhiều thế kỷ và chỉ bắt đầu thanh trùng các loại thực phẩm khác nhau vào thế kỷ 18. Lúc đó mới thực hiện khâu bảo quản sản phẩm. Vào đầu thế kỷ 20, quá trình thanh trùng sữa đã trở thành quy trình bắt buộc ở Mỹ.
Lý do rất đơn giản: Sữa là một môi trường tuyệt vời cho vi khuẩn (cả vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại) sinh sôi và phát triển. Một số vi sinh vật nhỏ có hại là nguyên nhân gây ra các bệnh ở người. Vì vậy, vi khuẩn có hại phải được loại bỏ.
Thực tế, vi khuẩn có hại trong sữa tươi có thể gây ra các tình trạng như:
- Nôn mửa
- Tiêu chảy (đôi khi thậm chí có máu)
- Đau và chuột rút ở bụng
- Suy thận
- Sẩy thai
Đối với nhu cầu thanh trùng sữa, ở một số quốc gia, đây không phải một yêu cầu bắt buộc. Độ an toàn của sữa tươi nguyên chất phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Nếu bạn đang thu thập sữa từ bò hoặc dê trong trang trại của chính mình và chúng hoàn toàn khỏe mạnh. Đồng thời, sữa không chạm vào bất kỳ thứ gì có thể lây nhiễm vi khuẩn có hại cho nó thì bạn hoàn toàn không cần phải lo lắng. Chỉ cần đảm bảo rằng bạn đang vắt sữa gia súc trong một môi trường sạch sẽ và bảo quản sữa tươi trong tủ lạnh không quá hai ngày.
Nhưng nếu bạn mua sữa tươi 100% từ những trang trại hoặc qua những nguồn không biết rõ, bạn nên thanh trùng thủ công chúng vì bạn không biết nó được thu thập và bảo quản như thế nào trước khi mua.
Ngoài ra, một số người nghĩ rằng sữa tươi nguyên chất sẽ phù hợp cho những người không dung nạp lactose vì quá trình thanh trùng làm tăng lượng lactose trong sản phẩm. Đó là một quan điểm sai lầm. Những người không dung nạp lactose cũng không dung nạp sữa tươi nguyên chất 100% cũng như họ không dung nạp sữa thanh trùng.
Sự khác biệt giữa sữa tiệt trùng và sữa thanh trùng là gì?
Vậy sự khác nhau giữa sữa thanh trùng và tiệt trùng là gì mà rất nhiều người vẫn thường nhầm lẫn? Thông thường, tất cả các loại sữa đều sẽ được thanh trùng chứ không tiệt trùng. Lý do là bởi tiệt trùng sẽ giết chết tất cả vi khuẩn kể cả vi khuẩn có lợi, điều này sẽ làm cho sữa có mùi vị kém hơn nhiều và mất đi những chất dinh dưỡng tuyệt vời vốn có. Bên cạnh đó, cơ thể con người hoàn toàn có thể xử lý những phần vi khuẩn còn sót lại sau khi thanh trùng.
Dưới đây là những cách phân biệt cơ bản về thanh trùng và tiệt trùng:
Hàm lượng dinh dưỡng của sữa thanh trùng là gì?
Sau khi đã biết sữa thanh trùng là gì thì chúng ta hãy cùng tìm hiểu về hàm lượng dinh dưỡng của chúng. Hàm lượng dinh dưỡng của sữa tươi thanh trùng rất cao, cao hơn hẳn so với sữa tiệt trùng bởi quá trình thanh trùng đã giữ lại mọi dưỡng chất kể cả những vi khuẩn có lợi cho cơ thể.
Trong sữa thanh trùng chứa rất nhiều chất dinh dưỡng như lượng vitamin tự nhiên trong sữa rất cao. Bên cạnh đó, lớp váng sữa tự nhiên có trong sữa thanh trùng sở hữu hàng loạt khoáng chất tốt cho cơ thể như Ca, Na, K… cùng các protein, canxi và các vitamin A, E, B1, B2, C, PP khác…
Đặc biệt, sữa thanh trùng luôn phải đảm bảo không thêm bất cứ loại hương liệu gì, chỉ có mùi vị sữa bò căn bản đặc trưng nguyên chất nhất.
Các quy trình tạo ra sữa thanh trùng là gì?
Cách thanh trùng sữa tại nhà
Biểu đồ nhiệt độ thanh trùng chỉ ra rằng bạn phải giữ sữa ở 65°C không ít hơn 30 phút để thanh trùng theo mẻ. Nếu bạn muốn quy trình nhanh hơn, bạn có thể làm nóng sữa đến 72° C và giữ ở nhiệt độ này trong 15 giây hoặc làm nóng sữa đến 83°C trong một giây.
Vậy cách làm sữa thanh trùng là gì? Làm thế nào bạn có thể thanh trùng sữa tươi và sở hữu sữa thanh trùng tại nhà? Đầu tiên, bạn sẽ cần một nhiệt kế nấu ăn đã được khử trùng để đo nhiệt độ và thực hiện theo các bước sau:
- Bước 1: Đun sôi các hộp đựng và nắp đậy bạn sẽ sử dụng trong 2 phút.
- Bước 2: Rửa tay thật sạch trước khi thực hiện
- Bước 3: Đổ sữa vào một chiếc nồi có đáy dày. Độ dày rất quan trọng vì nếu không sữa thanh trùng sẽ bị cháy ở đáy.
- Bước 4: Đun nóng sữa đến nhiệt độ cần thiết (65-90 độ)
- Bước 5: Liên tục khuấy sữa bằng thìa to hoặc thìa để sữa không bị dính ở đáy.
- Bước 6: Giữ sữa ở nhiệt độ cần thiết trong thời gian cần thiết.
- Bước 7: Làm nguội nhanh bằng cách đổ vào bình và đặt vào chậu nước đá.
Đó chính là cách bạn có thể sở hữu sữa thanh trùng qua những bước rất đơn giản và hoàn toàn có thể thực hiện tại nhà.
5 phương pháp làm sữa thanh trùng hàng đầu trên thế giới hiện nay
Sữa thanh trùng là gì? Đó là sữa được tạo nên qua quá trình làm nóng nhanh chóng sau đó làm nguội nó trở lại. Sữa thanh trùng tiêu diệt 99,9% vi sinh vật gây bệnh và kéo dài thời gian bảo quản lên 16-21 ngày kể từ khi đóng gói.
Nếu bạn có ý định bán sữa thanh trùng hoặc làm số lượng lớn thì bạn nhất định nên đầu tư một chiếc máy thanh trùng. Nó sẽ giúp bạn tiết kiệm rất nhiều thời gian và công sức. Máy móc tiên tiến sẽ làm điều này bằng những phương pháp rất đơn giản và tiện dụng.
Nhiệt độ thấp, thời gian dài (LTLT)
Những chiếc máy như vậy rất rẻ và đơn giản. Chúng làm nóng sữa đến 145,4 ° F và giữ ở nhiệt độ này trong 30 phút. Phương pháp này làm thay đổi cấu trúc và mùi vị của protein sữa. Sau khi LTLT, sữa tiệt trùng có thể được bảo quản trong tủ lạnh từ 2-3 tuần.
Nhiệt độ cao Thời gian ngắn
Làm sữa thanh trùng với nhiệt độ cao, thời gian ngắn. Cách làm này nhanh hơn và không ảnh hưởng nhiều đến mùi vị. Những chiếc máy như vậy làm nóng sữa đến 165 ° F và giữ ở nhiệt độ này trong 15 giây. Thanh trùng HTST sẽ giữ cho sữa tươi đến 30 ngày nếu được bảo quản trong tủ lạnh.
Thời gian ngắn hơn nhiệt cao hơn
Tương tự như cách làm sữa thanh trùng bằng phương pháp HTST, làm sữa thanh trùng với thời gian ngắn hơn nhưng nhiệt cao hơn ( hay còn gọi là HHST) sử dụng thiết bị hơi khác và nhiệt độ cao hơn trong thời gian ngắn so với các phương pháp thanh trùng khác. Sử dụng phương pháp thanh trùng HHST, sữa lúc này có thể làm nóng tới 89 độ C đến 100 ° C trong thời gian ngắn để thanh trùng hoàn toàn cho sữa.
Nhiệt độ cực cao
Thanh trùng sữa với nhiệt độ cực cao (UHT) cũng là một cách thanh trùng khá phổ biến trên thế giới tuy nhiên không được áp dụng quá nhiều. Quá trình này bao gồm việc làm nóng sữa bằng thiết bị vô trùng với nhiệt độ cực kỳ cao và đóng gói trong điều kiện vô trùng trong bao bì kín.
Với quá trình này, sữa phải được làm nóng đến 138 độ C chỉ trong ít nhất hai giây. Ngay lập tức sau đó sẽ nhanh chóng làm nguội sữa vừa đun nóng để giết chết vi khuẩn bao gồm cả vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại (gần giống với tiệt trùng). Cách này sẽ giúp cho sữa sau khi thanh trùng sẽ có thể sử dụng với thời gian dài hơn. Sữa thanh trùng với phương pháp UHT này không cần bảo quản lạnh cho đến khi mở nắp và có thời hạn sử dụng ít nhất sáu tháng (bằng với sữa tiệt trùng).
Thanh trùng sữa bằng phương pháp siêu thanh trùng
Sữa thanh trùng khi được thanh trùng bằng phương pháp này sẽ được làm nóng lên tới 138 độ C trong vòng hai giây loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn có hại và lợi (gần giống tiệt trùng) sau đó được làm nguội nhanh chóng. Tuy nhiên cách này không được coi là vô trùng vì quá trình làm không được niêm phong hoàn toàn. Với cách thanh trùng này, sữa không được bảo quản kín hoàn toàn nên khi nhận về, bạn nên bảo quản chúng trong tủ lạnh trong khoảng thời gian từ 30 đến 90 ngày.
Ưu và nhược điểm của sữa thanh trùng là gì?
Ai cũng biết, khác với sữa tiệt trùng, sữa thanh trùng có một ưu điểm rất lớn đó là chỉ được đun nóng đến một nhiệt độ nhất định (dưới nhiệt độ sôi tiêu chuẩn) dẫn đến việc những chất hữu ích vốn có trong sữa như vitamin và các khoáng chất cần thiết sẽ hoàn toàn được giữ lại. Kết quả cho ra sản phẩm sữa chứa hàm lượng dinh dưỡng cao hơn rất nhiều so với sữa tiệt trùng.
Bên cạnh những ưu điểm tuyệt vời đó, sữa thanh trùng sở hữu một nhược điểm không thể phủ nhận đó là hạn sử dụng của chúng rất ngắn, chỉ vỏn vẹn trong vòng 10-20 ngày nếu được bảo quản tốt trong tủ lạnh từ 2 đến 5 độ C tùy thuộc vào hãng và cách thức sản xuất sữa thanh trùng. Trong khi đó, sữa tiệt trùng vì đã được đun với nhiệt độ cao hơn độ sôi nên có thể kéo dài hạn sử dụng lên tới 6 tháng.
Ngoài ra, một nhược điểm khác của sữa thanh trùng ai cũng công nhận là chúng có giá thành đắt hơn hẳn so với các loại sữa tiệt trùng khác.
Cách bảo quản sữa thanh trùng là gì?
Vậy sau khi bạn thanh trùng xong sữa thì bước tiếp theo bạn cần làm với sữa thanh trùng là gì? Sau khi bạn đã thực hiện thanh trùng sữa tại nhà hoặc bạn vừa mua một hộp sữa thanh trùng mà không sử dụng hết, bạn cũng cần biết cách bảo quản sữa thanh trùng để giữ trọn vẹn hương vị và dưỡng chất của chúng.
Đặc biệt nhiều người thắc mắc hạn sử dụng của sữa thanh trùng là gì? Thực tế, sữa thanh trùng chỉ có thể sử dụng được trong khoảng 10 ngày, thời gian sử dụng cực ngắn bởi vẫn giữ lại những vi khuẩn có lợi. Chính vì thế, sữa thanh trùng cần phải bảo quản trong tủ lạnh với thời gian ngắn.
Thanh trùng tiêu diệt hầu hết các vi khuẩn có hại (90-99%), nhưng nó vẫn không hoàn toàn an toàn. Hãy bảo quản chúng bằng cách giữ chúng trong một hộp tiệt trùng đóng kín đúng cách và bảo quản trong tủ lạnh để ngăn vi trùng phát triển.
Trên đây là tất cả những thông tin liên quan tới sữa thanh trùng là gì, cách bảo quản, hàm lượng dinh dưỡng và cách thanh trùng sữa tại nhà. Hapigo hi vọng bài viết này sẽ giúp ích cho bạn.