Thuốc chẹn kênh canxi là gì? Cơ chế tác dụng của thuốc

Thuốc chẹn kênh canxi là gì? Cơ chế tác dụng của sản phẩm này như thế nào? Chắc hẳn nhiều người từng được nghe hoặc đề cập tới sản phẩm này, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ những thông tin liên quan bởi đây là một thuật ngữ mang tính chuyên ngành. Vậy thì trong bài biết này Hapigo sẽ giải đáp cho các bạn thuốc chẹn xương canxi là gì và cung cấp những thông tin hữu ích xoay quanh sản phẩm này, cùng tham khảo ngay nhé.

Thuốc chẹn kênh canxi là gì?

Thuốc chẹn kênh canxi hay còn được gọi là thuốc đối kháng canxi, đây là một thuật ngữ xuất hiện trong điều trị tim mạch từ những năm cuối của thế kỷ 20. Trong chuyên ngành loại thuốc này có tên tiếng Anh là Calcium Channel Blocker (CCB). Các nhóm thuốc này được biết đến nhiều với công dụng hạ huyết áp, mức độ có thể so sánh với ACEI – một loại thuốc ức chế men chuyển.

Trong cơ thể con người sẽ có 2 loại kênh canxi phổ biến và thường gặp đó là tuýp L và tuýp T, đây là những kênh được ứng dụng phổ biến nhất trên lâm sàng.

• Tuýp L: Được viết tắt từ Long Acting, có nghĩa là kênh vận chuyển ion canxi xuất hiện nhiều tại vị trí cơ quan trơn thành động mạch, nhất là tại các tiểu động mạch và cơ tim. Bên cạnh đó, loại kênh này cũng được tìm thấy nhiều ở phế quản, dạ dày, ruột, tử cung,… Trong quá trình kênh tuýp L hoạt động, những tác động mà nó có thể gây ra đó là co cơ, co bóp cơ tim, co mạch máu,…
• Tuýp T: Là tên gọi tắt của Transient, một kênh thường thấy ở các tế bào thần kinh tự động của tim, nhất là các nút xoang, nút nhĩ thất. Tuýp T thường có xu hướng hoạt động bị động hơn và cũng ít xuất hiện ở các tế bào cơ trơn động mạch. Khi kênh này hoạt động sẽ tạo ra các chênh lệch điện thế màng giúp tạo ra nhip tim.

Nói dễ hiểu thì thuốc chẹn kênh canxi sẽ là tác nhân cản trở hoạt động bình thường của kênh canxi, đó là phương pháp can thiệp để tạo ra những hiệu quả như giãn mạch, giảm co bóp cơ tim, hạ huyết áp,…

Khám phá cơ chế tác dụng của thuốc chẹn kênh canxi

Cơ chế tác dụng của các thuốc chẹn kênh canxi sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới 2 khu vực đó là động mạch và cơ tim.

• Đối với động mạch

Thuốc chẹn kênh canxi khi được bổ sung vào vị trí n trên kênh vận chuyển ion canxi tuýp L tại tế bào cơ trơn ở thành động mạch sẽ làm giảm lượng ion canxi đi qua các tế bào. Khi lượng canxi trong các tế bào giảm sẽ kìm hãm quá trình co của cơ trơn, làm giảm áp lực lên thành mạch, nhờ đó mà huyết áp sẽ hạ xuống, động mạch vành cũng giảm thiểu co thắt.

• Đối với cơ tim

Khi thuốc chẹn kênh canxi được bổ sung vào kênh vận chuyển ion canxi tại các tế bào mô cơ tim sẽ có tác dụng làm giảm canxi trong các tế bào, nhờ đó sẽ hạn chế hoạt động co bóp, giảm nhu cầu oxy của tim, giảm bớt áp lực lên tim.

Khi sử dụng thuốc chẹn kênh canxi sẽ có sự tác động lên các tế bào thần kinh tự động tại các nút tim và mạng truyền dẫn purkinje. Nguyên nhân là do thuốc sẽ làm giảm nồng độ ion canxi trong các tế bào, làm thay đổi điện thế của màng tế bào, tính khử cực của tế bào thần kinh cũng giảm xuống, nhờ đó mà thời gian dẫn truyền tín hiệu trong tim sẽ tăng lên. Có thể hiểu đơn giản là thuốc chẹn kênh canxi sẽ giúp làm giảm nhịp tim, hạn chế nhu cầu oxy của tim, từ đó làm giảm áp lực lên hệ tuần hoàn.

Khi sử dụng thuốc chẹn kênh canxi nhóm DHP sẽ có tác dụng lên tế bào cơ trơn thành động mạch, do đó sẽ phù hợp dùng để điều trị các chứng tăng huyết áp nhưng không gây ảnh hưởng quá nhiều tới cơ tim. Đối với nhóm thuốc non-DHP sẽ phù hợp để điều trị các dấu hiệu co thắt ngực, giúp làm giảm sự co bóp, giảm áp lực lên cơ tim, giúp thời kỳ tâm trương diễn ra lâu hơn, nhờ đó mà cũng hạn chế được tình trạng co thắt động mạch vành.

Với khả năng thay đổi điện thế màng tế bào và tự khử cực tế bào, các loại thuốc chẹn kênh canxi còn có thể sử dụng để điều trị rối loạn nhịp tim.

Các nhóm thuốc chẹn kênh canxi

Căn cứ vào cấu trúc phân tử và các cơ chế tác dụng mà thuốc chẹn kênh canxi được chia thành 3 nhóm chính đó là:

• Nhóm Dihydropyridine (DHP): Tác dụng chủ yếu tại động mạch, có khả năng điều trị các chứng tăng huyết áp hiệu quả.
• Nhóm Phenyl Alkylamine: Là những loại thuốc có thể hoạt động trên cơ tim, làm giảm nhu cầu cung cấp oxy ở tim, từ đó giảm áp lực lên các thành mạch, ngăn ngừa các dấu hiệu tăng huyết áp.
• Nhóm Benzothiazepin: Nhóm thuốc này có khả năng tác dụng tốt trên cả cơ tim và trên động mạch, do đó được ứng dụng khá nhiều trong việc điều trị các bệnh huyết áp.

Nhóm Dihydropyridine (DHP) thường được sử dụng nhiều hơn so với 2 nhóm còn lại (non-DHP). Có thể kể đến một vài loại thuốc thuộc nhóm DHP như Amlodipine, Felodipine, Isradipine, Nicardipine, Nifedipine, Nimodipine.

Không chỉ sử dụng cho các trường hợp tăng huyết áp, các loại thuốc chẹn kênh canxi còn có thể sử dụng cho các vấn đề như đau thắt ngực, rối loạn nhịp tim.

Tác dụng phụ của thuốc chẹn kênh canxi là gì?

Mặc dù các loại thuốc chẹn kênh canxi có khả năng điều trị chứng tăng huyết áp, tuy nhiên bất kỳ loại thuốc nào cũng sẽ có tác dụng phụ. Đặc biệt cơ chế tác dụng của thuốc chẹn kênh là ức chế ion canxi xâm nhập vào các tế bào cơ tim, cơ trơn thành mạch nên sẽ dẫn đến tình trạng giãn mạch, giảm sức cản ngoại vi và làm giảm huyết áp.

Ngoài ra, khi sử dụng các loại thuốc này cũng sẽ dẫn đến tình trạng chậm nhịp tim, hạn chế cung lượng tim, từ đó sự co bóp cơ tim cũng bị giảm xuống.

Thuốc chẹn kênh canxi có rất nhiều ưu điểm cũng như tác dụng hiệu quả trong việc điều trị các vấn đề như tăng huyết áp hoặc ngăn ngừa biến cố tim mạch. Hiện nay các sản phẩm này có thể sử dụng trong thời gian dài cũng không tạo ra các chứng rối loạn lipid máu hay tác động xấu tới đường máu. Tuy nhiên sản phẩm này vẫn sẽ có những tác dụng phụ như sau:

• Đau đầu
• Choáng váng, buồn nôn, mệt mỏi, chóng mặt
• Tụt huyết áp, huyết áp thấp
• Làm rối loạn nhịp tim
• Gây khô miệng
• Sưng phù mắt cá chân, bàn chân, cẳng chân
• Có biểu hiện phát ban trên da
• Táo bón hoặc tiêu chảy
• Xảy ra tình trạng trào ngược dạ dày thực quản

Chỉ định và chống chỉ định của thuốc chẹn kênh canxi

Trường hợp chỉ định thuốc chẹn kênh canxi

Với các loại thuốc chẹn kênh canxi sẽ có 3 chỉ định chính bao gồm:

• Điều trị tăng huyết áp

Các nhóm thuốc này có thể sử dụng cho cả trường hợp tăng huyết áp và tăng huyết áp cơn. Hơn nữa, thuốc có tác dụng làm giảm huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương hiệu quả. Với những người có huyết áp bình thường thuốc sẽ không có tác dụng.

• Điều trị bệnh lý mạch vành

Với các triệu chứng bệnh lý mạch vành sẽ được xử lý tốt nhất bởi các nhóm thuốc non-DHP. Những vấn đề có thể là đau thắt ngực ổn định, thiếu máu cơ tim, đau thắt ngực do động mạch vành co thắt quá nhanh. Khi điều trị các vấn đề này người bệnh có thể phối hợp sử dụng với các loại thuốc điều trị thiếu máu cơ tim cục bộ theo chỉ dẫn của bác sĩ.

• Điều trị rối loạn nhịp tim

Các loại thuốc chẹn kênh canxi thuộc nhóm non-DHP sẽ có hiệu quả trong điều trị các chứng rối loạn nhịp tim như nhịp xoang nhanh, ngoại tâm thu nhĩ.

Bên cạnh những trường hợp được chỉ định đặc thù ở trên thì vẫn sẽ có những trường hợp được chỉ định  dùng thuốc như sau:

• Bệnh nhân có dấu hiệu tăng áp động mạch phổi tiên phát
• Mạch máu não bị co sau khi xuất huyết dưới màng nhện
• Có bệnh cơ tim phì đại
• Có tiền sử bệnh đau nửa đầu Migraine
• Có các hội chứng Raynaud

Trường hợp chống chỉ định thuốc chẹn kênh canxi

Đối với nhóm thuốc chẹn kênh canxi DHP, các trường hợp bị chống chỉ định gồm:

• Bệnh nhân bị hẹp động mạch chủ
• Có dấu hiệu phì đại cơ tim
• Bị suy tim nặng
• Các cơn đau thắt ngực không ổn định

Đối với nhóm non-DHP, các trường hợp chống chỉ định gồm:

• Có chứng suy tim tâm thu
• Xảy ra hội chứng yếu nút xoang
• Block tâm nhĩ và tâm thất
• Nhịp tim bị chậm

Xem thêm: Top 7 canxi hữu cơ cho người lớn tuổi chất lượng tốt nhất

Lưu ý khi sử dụng thuốc chẹn kênh canxi trong tăng huyết áp

Sử dụng thuốc huyết áp chẹn kênh canxi là biện pháp tối ưu của những người bị huyết áp cao, tuy nhiên trước khi sử dụng các bạn cũng nên lưu ý một số điều để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

Được sự chỉ định của bác sĩ

Cách tốt nhất để đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc chẹn kênh canxi đó là cung cấp tất cả các thông tin của bệnh nhân cho bác sĩ điều trị biết. Cụ thể, những thông tin đầu tiên cần cung cấp đó là các loại thuốc đang sử dụng kể cả kê đơn và không kê đơn. Đây là cách hiệu quả nhất để các bác sĩ có thể kiểm tra sự tương tác giữa những loại thuốc này với thuốc chẹn kênh canxi, tránh trường hợp xảy ra những phản ứng nguy hiểm.

Tiếp theo, người bệnh nên thành thật về các vấn đề y tế mà mình đang gặp phải, nhất là các biểu hiện liên quan tới bệnh lý tim mạch, mạch máu, bệnh thận hoặc gan. Khi đã nắm được tình trạng sức khỏe thì các bác sĩ sẽ dễ dàng điều chỉnh đơn thuốc phù hợp nhất với thể trạng người bệnh.

Sử dụng dụng thuốc chẹn kênh canxi đúng cách

Khi sử dụng thuốc chẹn kênh canxi, người bệnh cần tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của các bác sĩ, đây là nguyên tắc cơ bản nhất để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Theo như các thông tin phổ biến hiện nay thì các laoij thuốc chẹn kênh canxi có thể sử dụng kèm với đồ ăn hoặc sữa, tuy nhiên, khi sử dụng một sản phẩm cụ thể nào thì các bạn nên đọc kỹ các hướng dẫn trên bao bì sản phẩm. Ngoài ra, sự tư vấn của bác sĩ cũng sẽ là yếu tố quan trọng mà bạn cần tuân theo.

Khi sử dụng thuốc chẹn kênh canxi, các bạn lưu ý không sử dụng nước ép bưởi vì loại nước này sẽ ngăn cản sự phân hủy và đào thải thuốc ra khỏi cơ thể nhanh chóng. Nếu trường hợp này diễn ra sẽ làm tăng độc tính trong cơ thể, bên cạnh đó hiệu quả điều trị bệnh cũng không được đảm bảo.

Trong quá trình sử dụng thuốc chẹn kênh canxi, người bệnh nên tuân thủ đúng theo lịch tái khám để các bác sĩ sẽ theo dõi được tình trạng đáp ứng điều trị với thuốc, hơn nữa sẽ có phương án xử lý kịp thời nếu có bất kỳ tác dụng phụ nào xảy ra. Khi được theo dõi thường xuyên, bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị phù hợp, kịp thời điều chỉnh liều lượng thuốc cho phù hợp với tình trạng cơ thể. Qua việc thăm khám thường xuyên sẽ giúp quá trình điều trị bằng thuốc hiệu quả hơn.

Các phản ứng với thuốc cần lưu ý

Bên cạnh việc không được sử dụng nước bưởi trong quá trình điều trị bằng thuốc chẹn kênh canxi thì rượu cũng là một thành phần cấm không được phép sử dụng. Nếu sử dụng trong thời điểm này sẽ dẫn tới việc thuốc bị giảm tác dụng, các tác dụng phụ cũng sẽ nghiêm trọng hơn.

Một lưu ý không nên bỏ qua nữa đó chính là không nên sử dụng thuốc chẹn kênh canxi với các loại thuốc điều trị huyết áp khác vì rất dễ gây ra tình trạng huyết áp bị giảm đột ngột. Đó là lý do vì sao người bệnh cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ điều trị. Đó là cách tốt nhất để hạn chế các xung đột trong quá trình sử dụng thuốc.

Lời kết

Thuốc chẹn kênh canxi có tác dụng rất hiệu quả trong việc điều trị các chứng bệnh như tăng huyết áp hoặc tim co bóp. Với những thông tin mà Hapigo vừa tổng hợp được ở trên, hy vọng các bạn sẽ biết thêm những điều hữu ích, giúp cho quá trình điều trị bệnh được hiệu quả nhất.